بیش از 4 دهه است که نام دکتر علی شریعتی فرزند شایسته سبزواربزرگ و از بزرگترین مشاهیر ملی غرب خراسان که از خطه فرهنگ پرور مزینان برخاست و شهرتی جهانی پیدا کرد، بر یکی از مهم ترین و طولانی ترین خیابان های پایتخت ایران می درخشد.
در این مطلب به مناسبت چهل و پنجمین سالگرد درگذشت دکتر شریعتی، چگونگی نامگذاری خیابان مهمی به اسم او به پیشنهاد آیت الله طالقانی را در پایتخت ایران بررسی می کنیم:
در زمان انقلاب مردم اسامی شخصیتهای تاریخی مورد علاقه خود را بر خیابانها و میادین اصلی شهری مینوشتند و در شعارهای راهپیماییها (از جمله میدان شهدا و چهارراه مصدق) نیز آن را تکرار میکردند. بعد از پیروزی انقلاب از آنجا که مسئولیت نامگذاری خیابانها بر عهده شهرداری تهران است، در همان روزهای اول تصدی اداره شهر تهران، شورایی از فعالان گروههای اجتماعی ملی - اسلامی دوران انقلاب زیر نظر خسرو منصوریان، معاون امور اجتماعی و رفاه شهرداری تهران، تشکیل شد که به کار نامگذاری معابر شهری نظارت داشت.
محمد توسلی، اولین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی درباره چگونگی رسیدن به نام دکتر شریعتی گفته است، خیابان قدیم شمیران را مردم در جریان راهپیماییهای تاسوعا و عاشورا به نام آیتالله طالقانی نامگذاری کرده بودند. اما در شورای نامگذاری ضوابطی وجود داشت از جمله اینکه فقط نام افرادی می توانست انتخاب شود، که زنده نباشند، در حالیکه آیت الله طالقانی در آن زمان هنوز در قید حیات بودند. بنابراین از طرف شورای نامگذاری این موضوع به صورت حضوری با آیتالله مطرح شد. ایشان ضمن تأیید ضوابط مذکور از پیشنهاد نام دکتر شریعتی به مناسبت موقعیت «حسینیه ارشاد» در این خیابان به گرمی استقبال کردند. بعد از درگذشت مرحوم طالقانی در ١٩ شهریور سال ١٣٥٨ خیابان تختجمشید سابق به نام ایشان نامگذاری شد. امروز نام جاده قدیم شمیران، خیابان کوروش، خیابان دکتر علی شریعتی است.
نگاهی به خیابان شریعتی تهران:
خیابان دکتر علی شریعتی (با نام پیشین جاده قدیم شمیران و خیابان کوروش کبیر) یکی از خیابانهای مهم و طولانی شهر تهران است که جهتی جنوبی - شمالی دارد. این خیابان پیش از انقلاب، خیابان کورش کبیر نام داشت. پس از انقلاب نام این خیابان به نام علی شریعتی، نویسنده و پژوهشگر ایرانی که در حسینیه ارشاد واقع در این خیابان سخنرانیهای فراوانی داشت، تغییر کرد.
این خیایان قدیمیترین جاده ارتباطی تهران به پهنه شمیران و قصران بهشمار میآید و امتداد آن در زمان قاجار، دارالخلافه را به منطقه شمیران در شمال تهران وصل میکردهاست. ابتدای جنوبی این خیابان که در گذشته (تا اواخر قاجار) دروازه شمیران بوده، امروزه پیچ شمیران در خیابان انقلاب محسوب میشود و تا میدان قدس امتداد مییابد. این خیابان عملکردهای تجاری و خدماتی در طیف وسیعی از مقیاس محلی تا شهری را در خود جای دادهاست.
ایستگاههای متروی شریعتی، قلهک، قیطریه و تجریش در این خیابان قرار دارند.
برخی مکانهای مهم در این خیابان از شمال به جنوب عبارتند از:
مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران (بولینگ عبدُه)
باغ قلهک
بیمارستان ایرانمهر
بیمارستان مفید
حسینیه ارشاد
پارک شریعتی (پارک کوروش)
موزه رضا عباسی
دانشگاه خواجهنصیر
بوستان اندیشه
ساختمان وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
بیمارستان پاسارگاد
خیابان شریعتی که از طولانی ترین خیابان های ایران است، در مسیر خود از مناطق شهرداری ۱، ۳، ۴ و ۷ تهران عبور میکند.
منابع:
1- خبرگزاری ایسنا
2- ویکی پدیا
علیرضا قزوه در همایش بزرگداشت استاد حمید سبزواری پدر شعر انقلاب گفت: در روزگاری که ترانه سرایان با سرودن ترانه حماسه را به دست فراموشی میسپردند، حمید سبزواری حماسه را یاوری کرد و به عنوان سراینده خاطرهانگیزترین سرودهای انقلاب، این حوزه را احیا کرد.
او افزود: سرود نیز به زنده کردن روح انقلابی و حماسی مردم ایران کمک کرد و باعث شد خاطرات سرودها و سرودههای انقلابی در ذهنها ماندگار شود.
گفتنی است همایش دو روزه سروده های انقلابی و بزرگداشت مرحوم حمید سبزواری در روزهای 21 و 22 خردادماه همزمان با ششمین سالگرد درگذشت پدر شعر انقلاب در زادگاهش سبزوار برگزار شد.
دکترجبلی در پیامی استاد حمید سبزواری را از پیش آهنگان شعر انقلاب و از طلایه داران و ستونهای قابل اعتنایی دانست که چند دهه از عمر خود را صرف مبارزه با رژیم خودکامه پهلوی کرد و بارها در این راه متحمل مشقات فراوان شد.
به گزارش خبرگزاری صداو سیما ، متن پیام رئیس رسانه ملی به این شرح است:
« به نام خداوند جان و خرد
کزین برتر اندیشه برنگذرد»
شش سال از کوچ شاعر بزرگ انقلاب و سراینده حماسی ترین سرودهای آن گذشت. استاد حسین ممتحنی (حمید سبزواری) را باید به حق یکی از پیش آهنگان شعر انقلاب و از طلایه داران و ستونهای قابل اعتنایی دانست که چند دهه از عمر خود را در زمان حکومت ستمشاهی صرف مبارزه با رژیم خودکامه پهلوی کرد و بارها در این راه متحمل مشقات فراوان شد.
استاد حمید سبزواری با آغاز انقلاب به یادماندنی ترین سرودهای انقلاب را به ملت ایران هدیه کرد. وی در طول هشت سال دفاع مقدس از سرایندگان سرودها و شعرهای حماسی دفاع مقدس بود و بخشی از شعرهای به یادماندنی ایشان یادکرد شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است. استاد سبزواری را باید گنجینه غنی شعر و سرود انقلاب دانست.
این شاعر مبارز و آگاه هیچگاه از مسیر ولایت و عشق به امام و رهبری خارج نشد و همواره افتخار خود را ، همراهی و همدلی با امام و شهیدان و رهبر دل آگاه انقلاب اسلامی می دانست و همواره در صف نخستین شاعران به دیدار با«امین شعر انقلاب»میشتافت.
همت عزیزان مان در دانشگاه حکیم سبزواری، حوزه هنری ،دفتر شعر و موسیقی و سرود و نیز رادیو فرهنگ را ارج می نهم. امیدوارم برای این شاعر بزرگ، امسال و سال های آتی کارهایی متناسب با عظمت نامش انجام شود و شاگردان مکتب ادبی استاد حمید سبزواری جای آن فرهیخته مرد حماسی را پر کنند و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از برکت نفس های این بزرگان سفر کرده و این نسل آفتابی به خود ببالد.
پیمان جبلی
رییس سازمان صدا و سیما ی جمهوری اسلامی »
وزیر فرهنگ در پیامی به مراسم بزرگداشت پدر شعر انقلاب، گفت: شعر سبزواری، در زمره اشعار جوششی است که بیشترین معنی را در کمترین محمل لفظ جای میدهد و به همین دلیل مقبولیت عام می یابد.
پیام محمدمهدی اسماعیلی ، از سوی محمد حسین زاده مدیرکل خراسان رضوی در سبزوار قرائت شد.
متن این پیام به شرح زیر است:
بسم الله الرحمن الرحیم
بشر برای ابراز حالات و اندیشه خویش نیازمند کلمه است و در این راه به همه راههای ابراز اندیشه، اندیشیده و بهره گرفته است.
یکی از این راهها روی آوری به شعر است، گاه شعر وظیفه انتقال معنی آنچه که نمیتوان با نثر بیان کرد را بر عهده میگیرد و پس از عبور دادن معنی از میان تمام لطائف و صنعتهای لفظی و شعری، و عطرآگین کردن آن، به بهترین وجه آن را به مخاطب منتقل میکند در این میان ارائه مفاهیم آکنده از حکمت در قالب شعر، انتخاب بهترین شیوه ابراز برای بهترین مفاهیم است.
پیامبر گرامی اسلام(ص) درباره همین نوع از شعر فرموده است ” ان من الشعر لحکمه” (برخی از شعرها حکمت هستند)پس از انقلاب شکوهمند اسلامی، شعر آکنده از حکمت و اندرز به میان مردم کشانده شد و عنایات حضرت امام(ره) و مقام معظم رهبری(مدظله العالی) به این مهم سبب گردید تا شعر پاک و تاثیرگزار توسعه یابد.روح شوریدگی و شاعرانگی در سرزمین کهنمان جاری شود.
شعرها به شعار و شعارها به سروده های ماندگار تبدیل شدند و فریاد حق طلبی و حق خواهی را شکل دادند.
مرحوم استاد حمید سبزواری یکی از شاعران متعهدی است که شعر را پاکیزه نگاهداشت و نجیبانه عرضه کرد. شعر سبزواری، در زمره اشعار جوششی است که بیشترین معنی را در کمترین محمل لفظ جای میدهد و به همین دلیل مقبولیت عام می یابد. شاید کمتر شاعری پس از انقلاب این توفیق را داشته که شعرهایش از مقبولیت عام و وسیع برخوردار باشد. امروز برخی از اشعار استاد سبزواری که در قالب سرود عرضه شده است در خاطره های نسل ما نقش بسته و سینه به سینه منتقل میشود. در اشعار او شهود و شهادت و عرفان و معنویت و حماسه دست در دست هم میدهند و معنایی آسمانی خلق میکنند.او با اینهمه در برابر سربازان عشق بی خویشتنی خویش را فریاد میزند
سر به پیش افکنده دارم پیش سربازان عشق
اینجانب ضمن ادای احترام به مردم شریف سبزوار، به حاضران و سامان دهندگان این همایش درود می فرستم و همنوا با این شاعر ماندگارمان زمزمه می کنم که:
برآیید برآیید به وحدت بگرایید
که از شاخ وفایید که از اصل ولایید
شما امت خاصید شما اسوه ناسید
شما اُس اساسید ، شما باب رجایید
محمدمهدی اسماعیلی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
غلامعلی بِسکی ، پدر طبیعت ایران
غلامعلی بِسکی، معروف به پدر طبیعت ایران (زاده ۸ بهمن ۱۳۱۰ در سبزوار و متوفی ۲۳ مرداد ۱۳۹۸ در تهران) پزشک و هوادار محیط زیست ایرانی بود. بسکی پس از به پایان رساندن تحصیلات متوسطه در دبیرستان اسرار ملا هادی سبزواری، در رشته طب دانشگاه علوم پزشکی تهران ادامه تحصیل داد و در سال ۱۳۴۵ با درجه تخصص جراحی زنان از همان دانشگاه فارغالتحصیل شد. وی در سال ۱۳۴۵ بیمارستانی را در شهر گنبد کاووس تأسیس کرد و در ۱۳۴۹ زندگی شهری را رها کرد و گیاهخوارِ مطلق شد و زندگیِ خود را وقفِ دفاع از محیط زیست و تبلیغِ گیاهخواری کرد. بسکی به تأثیر شفابخش گیاهان دارویی اعتقاد داشت و مطالعات خود را بیشتر صرف تحقیق در این مورد کرد. وی همچنین بسیاری از اموال خود را صرف امور خیریه کرد.
غلامعلی بِسکی معروف به بابا بسکی و ملقب به پدر طبیعت ایران متولد 1310 در سبزوار- ۲۳ مرداد ۱۳۹۸ در تهران پزشک و هوادار محیط زیست برجسته ایرانی بود. وی در سال ۱۳۴۹ زندگی شهری را رها کرد و گیاهخوارِ مطلق شد و زندگیِ خود را وقفِ دفاع از محیط زیست و تبلیغِ گیاهخواری کرد. وی از بزرگترین مفاخر و مشاهیر سبزوار و خراسان غربی محسوب می شود.
سردیس دکتر بسکی در زادگاهش سبزوار توسط هادی عارفی ساخته شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به هشتمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در سبزوار گفت: ظرافت و نکته سنجی ابوالفضل بیهقی در توصیف وقایع روزگار خویش، الگویی همیشگی برای نگارش تاریخ است.
به گزارش مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در متن پیام سیدعباس صالحی آمده است:
«تاریخ سرزمین پهناور ایران سرشار از رخدادها و عبرت هایی است که برای همه روزگاران درس آموز و راهگشا بوده و هست.
نویسنده و مورخ برجسته و نامدار، ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی قریب به ده قرن پیش از این با نگارش تاریخ بیهقی مهمترین منبع تاریخی دوران غزنوی را رقم زد و میراثی ماندگار برای قوام بخشی به هویت این مرزوبوم به جا گذاشت.
ظرافت و نکته سنجی ابوالفضل بیهقی در توصیف وقایع روزگار خویش، الگویی همیشگی برای نگارش تاریخ است. در شکوه این اثر مانا همین بس که امروز بعد از گذشت سدهها از خلق این کتاب و در عصر انقلاب رسانه و ارتباطات، همچنان نام بیهقی و تاریخ بیهقی در آسمان ادب این سرزمین همچون اختری تابناک میدرخشد و برجان جویندگان معرفت و پویندگان ریشههای هویتی ایران بزرگ میتابد.
به همه بزرگوارانی که امروز در سبزوار سرفراز که خود از نمادهای تاریخ وعلم ایران است، گردهم آمده اند تا در نخستین روز آبان ماه که روز ابوالفضل بیهقی است، این روز را گرامی بدارند و پیرامون این شخصیت بزرگ سخن برانند درود میفرستم و از خداوند متعال تداوم توفیقات شما عزیزان را خواستارم.»
وبسایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
گفتنی است سبزوار مادرشهر فرهنگی خراسان و مرکز منطقه ای خراسان غربی است که همواره خاستگاه بزرگ مردانی بوده است که هر یک در آسمان علم و ادب و فرهنگ و هنر ایران چون ستارگانی درخشان، جلوه گر شده اند. از جمله بزرگان سبزوار می توان به شمار زیادی از ادیبان و نویسندگان چیره دستی نظیر ابوالفضل بیهقی، ابوالحسن زید بیهقی، دکتر علی شریعتی، محمود دولت آبادی، محمود برآبادی و ... اشاره کرد. به اعتبار این نویسندگان سبزوار را به عنوان پایتخت نثر فارسی نیز می شناسند.