مسیر مهاجرت شیخ عزالدین سوقندی از نیشابور به سبزوار پایتخت سربداران

نگاهی به بزرگداشت شیخ عزالدین سوقندی یکی از رهبران میانی سربداران سبزوار در روستای سوقند

اهالی روستای سوقند شهرستان نیشابور در شهریورماه 96، اقدام به برگزاری مراسم بزرگداشت شیخ عزالدین سوقندی که یکی از رهبران میانی نهضت سربداران سبزوار در قرن هشتم هجری بود، کردند.
 
در واقع پس از برگزاری کنگره بین المللی هفتصدمین سال قیام سربداران سبزوار که آذرماه 94 در دانشگاه حکیم سبزواری در خراسان غربی اجرا شد، مردمان تعدادی از روستاهای نیشابور از جمله جوری که گفته می شود زادگاه شیخ حسن جوری دومین رهبر مذهبی سربداران بوده و نیز مردمان سوقند زادگاه شیخ عزالدین سوقندی به نوبه خود در صدد پاسداشت یاد و خاطره این بزرگان روستای خود برآمدند که نقش قابل توجهی در جریان قیام سربداران داشته اند.
 
روستای سوقند از توابع دهستان فضل در بخش مرکزی نیشابور در 20 کیلومتری شمال شرقی مرکز این شهرستان واقع است. نیشابور در قرن هشتم هجری و زمان تشکیل نهضت سربداران یکی از ولایات تابعه سبزوار بوده است.
 
گفتنی است قیام سربداران سبزوار که در حدود هفتصد سال737 هجری از روستای باشتین سبزوار در خراسان غربی آغاز شد و در مدت نیم قرن دامنه آن به بخش های وسیعی از شرق و شمال شرق ایران رسید، دارای دو نوع رهبری مذهبی و سیاسی بود.
 
اولین رهبر سیاسی و نظامی سربداران پهلوان عبدالرزاق باشتینی بود که از فتیان دوران خود محسوب می شد و اولین رهبر مذهبی نهضت سربداران نیز شیخ خلیفه مازندرانی بود که از منطقه آمل راهی سبزوار شده بود. پس از شیخ خلیفه مازندرانی یکی از شاگردانش شیخ حسن جوری راه او را ادامه داد.
 
قیام سربداران را اگرچه به عنوان یک قیام محلی در خراسان می شناسند، اما در واقع به خاطر این حضور و مشارکت شخصیت های برجسته ای از نقاط مختلف کشور دراین قیام و نیز به خاطر تأثیر طولانی مدتی که بر جنبش های بعد ازخود در سرتاسر ایران از جمله کرمان، سمرقند، آذربایجان و ... برجای گذاشت، می توان آن را به عنوان یک قیام ملی به شمار آورد که به تشکیل نخستین حکومت شیعه 12 امامی ایران به پایتختی دارالمومنین سبزوار منجر شد و موفق گردید بساط حکومت ایلخانان مغول را از بخش های وسیعی از شرق کشور پاک کند.
 
از همین رو پاسداشت بزرگان و شخصیت های مختلف این قیام چه در شهر سبزوار به عنوان پایتخت نهضت و چه در شهر و زادگاه هریک از این بزرگان امروز اقدام فرهنگی شایسته ای است که پیش از این آملی ها درمازندران برای شیخ خلیفه مازندرانی، مردمان شهرستان میامی (محل مقبره شیخ حسن جوری) و اهالی روستای جوری محل زادگاه شیخ حسن جوری گام های مثبتی را جهت بزرگداشت این شخصیت ها برداشته اند و امید می رود به دنبال آن مردمان روستاهای باشتین داورزن، کراب سبزوار و ... نیز که برخی دیگر از امیران و رهبران نهضت سربداران نظیر پهلوان عبدالرزاق باشتینی و پهلوان و خواجه یحیی و خواجه ظهیر کرابی منتسب به آن نواحی هستند، اقدامات لازم را برای زنده نگاه داشتن یاد و نام سربداران و بزرگان آن قیام به عمل آورند.