نگاهی به اولین سینماهای خراسان در مشهد ، سبزوار، تربت حیدریه، بجنورد و قوچان

نگاهی به تاریخچه تأسیس اولین سینماهای خراسان/مشهد، سبزوار، تربت حیدریه ، بجنورد و قوچان اولین شهرهایی که صاحب سینما شدند
 

مجله اینترنتی اسرارنامه: صنعت سینما یکی از پدیده های مهم فرهنگی وهنری جهان در قرن حاضر محسوب می شود. اهمیت صنعت سینما به حدی است که امروزه بسیاری از کارشناسان معتقدند کشورهای ابرقدرت جهان با درک اثرگذاری عمیق این هنر بر ذهن جهانیان، از مدت ها قبل سعی کرده اند هنر هفتم را در راستای اهداف سیاسی خود به کار گیرند.و با ترغیب و تشویق سینما گران آنان را به سمت تولید آثاری که مطلوب  سیاستمداران است، سوق دهند.

اما در بحث صنعت سینما تنها تولیدات سینمایی یک کشور حایز اهمیت نیست بلکه سالن های اکران فیلم های سینمایی نیز از اهمیت خاص خود برخوردارند.به طوری که سازمان جهانی یونسکو وجود سالن های سینما و تعداد صندلی های سینما را در شهرها و کشورها از شاخص های توسعه فرهنگی محسوب می کند.

در وبسایت متعلق به شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران نیز تعداد صندلی های سینما به ازای هر هزارنفر ]جمعیت  شهرها و کشورهای مختلف[ به عنوان یکی از شاخص های توسعه فرهنگی مطرح شده است.(منبع:محصولات شورای عالی انقلاب فرهنگی)

هرچند در دوره کنونی به دلیل وجود وسایلی نظیر  تلویزیون و کامپیوتر و دستگاه های CD در اکثر منازل، بعضی از شهروندان  دیگر برای رفتن به سینما و تماشای فیلم ها از روی پرده نقره ای چندان احساس نیاز نمی کنند، اما هنوز بسیارند افرادی که لذت دیدن فیلم در داخل سینما را به مشاهده فیلم  در خانه ترجیح می دهند.

 

با توجه به آنچه درباره سینماها گفته شد،اهمیت سینماها به عنوان شاخص های توسعه فرهنگی جوامع مختلف شاید این سئوال پیش بیاید که سینما از چه زمانی وارد خراسان شده است؟

در پاسخ به این سئوال باید گفت، سبزوار و چند شهر دیگر خراسان از آن دسته شهرها هستند که از سال های بسیار دور صاحب سینما شده و با تجربه دوره هایی از فراز و فرود تا کنون تقریباً به طور مستمر سینماهای فعال داشته اند.

 

در واقع با مروری به تاریخچه تأسیس سینماها در خراسان در می یابیم در سی سال ابتدایی تأسیس سالن های سینما در شهرهای مختلف این استان 5 شهر مشهد، تربت حیدریه، سبزوار ، بجنورد و قوچان پیشگام تأسیس سینماها بوده اند.

 

سالن انتظار سینما بهمن سبزوار

وبسایت جدیدآنلاین که رسانه متعلق به کشورهای فارسی  زبان ایران، تاجیکستان  وافغانستان (حوزه فرهنگی ایران  بزرگ) است مدتی  قبل طی انتشار  مطلبی  مفصل سالشماری از گشایش  و تعطیل شدن سالن های سینما در ایران را منتشر  کرده است.

براساس این گزارش جدیدآنلاین اولین سینما در ایران در سال 1282 یعنی حدود 111سال قبل در تهران تأسیس شده است.

اما تاریخچه سینما در خراسان از سال  1313 با راه اندازی سینما دیده بان در مشهد آغاز می شود و از آن تاریخ تا 30 سال بعد یعنی تا سال 1343 از مجموع 7 شهرستان اولیه خراسان بزرگ در 5  مورد از آن شهرها سینماهایی افتتاح شده است.

گفتنی است، طبق اولین قانون تقسیمات کشوری که در سال 1316 تصویب شد استان خراسان بزرگ با 7 شهرستان به مرکزیت مشهد در نقشه تقسیمات سیاسی کشور جای گرفت و مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، گناباد، قوچان، بجورد و بیرجند اولین شهرستان  های این استان پهناور بوده اند.(منبع)

همه این شهرستان ها به جز بیرجند و گناباد در 30 سال ابتدایی ورود سینما به خراسان، صاحب سالن سینما شده اند و بعضی از این شهرها دو یا سه سینما داشته اند که به صورت همزمان فعالیت می کرده اند.

سبزوار در آن سال ها دارای حداقل 3 سینما با نام های سعدی، شهرزاد و میهن بوده است.

در ادامه تاریخ تأسیس و برخی اطلاعات جزئی دیگر درباره اولین سینماهای خراسان را، که مدتی قبل در جدیدآنلاین  منتشر شده است، مجدداً انتشار می دهیم:

سینما دیده بان مشهد در سال 1313

نخستین سینمای تربت حیدریه در سال 1317

نخستین سالن  سینما در شهر بجنورد با نام شهرزاد توسط سرهنگ عرفانی  با گنجایش حدود 500 نفر صندلی به صورت تابستانی در سال 1318

نخستین سالن سینما در شهر سبزوار به نام میهن  توسط غلامعلی صادق زاده با گنجایش تقریبی 60 صندلی افتتاح شد1318

نخستین سینمای قوچان به نام مهرداد و با نمایش فیلم نقل علی افتتاح شد در سال 1332

سینما تاج (سعدی ومولن روژ بعدی) تربت حیدریه به عنوان بزرگترین سالن سینمای این شهر با نمایش فیلم بزن به چوب افتتاح شد.در سال 1339

1340 سینما آزیتای ترها و مولن روژ بجنورد افتتاح شد

سینما سعدی با گنجایش 1000نفر و شهرزاد با گنجایش حدود 550 نفر در سبزوار افتتاح شد در سال  1340

سینما سعدی بجنورد با نمایش فیلم سه مرد شجاع با بازی برت لنکستر اففتاح شد در سال  1342

منبع: جدید آنلاین

 

در بعضی منابع دیگر تاریخ تاسیس سینما سعدی سبزوار در سال 1335 ذکر شده  است که همین سینما بعد از انقلاب به سینما بهمن تغییر نام داده است.

همچنین از وجود دو سینمای روباز در قبل از انقلاب نیز در سبزوار صحبت شده است. در همین رابطه وبسایت سینما تیکت نوشته است:

 

نخستین سالن سینمای سبزوار، میهن نام داشت که با گنجایش تقریبی ۶۰ صندلی در سال ۱۳۱۸ افتتاح شد.سپس در سال ۱۳۴۰ دو سینمای شهرزاد و سعدی به ترتیب با ظرفیت‌های ۵۵۰ و ۱۰۰۰ نفر و پس از آن، سینما آریا تأسیس شد.دو سینمای شهرزاد و آریا متعلق به تاجران سرشناس برادران رضایی بود همچنین سبزوار دو سینمای روباز داشت. پس از انقلاب با بسته شدن سینماها تنها سینما سعدی باقی ماند و نام آن نیز به سینما بهمن تغییر یافت.  (منبع)

 

گفتنی است نخستین سینماهای سبزوار را می توان به عنوان نخستین سینماهای منطقه خراسان غربی نیز لحاظ کرد زیرا هیچ شهر دیگری در غرب خراسان قبل از سبزوار دارای سینما نبوده است.