با همه بی مهری ها:
فخریه سبزوار در صدر فهرست مدارس تاریخی ایران
مدرسه فخریه سبزوار به عنوان قدیمی ترین مدرسه ایران که قدمت ساخت آن حتی از مدارس معروف نظامیه نیز بیشتر است، اگرچه در شهر سبزوار از سوی مسئولان مورد بی مهری فراوانی قرار گرفته و در حاشیه ی یکی از پر رفت و آمدترین خیابان های شهر، بی هیچ رسیدگی و توجه در خور شأنی تبدیل به بنایی نیمه متروک شده است، اما در کشور از شهرت و اعتبار خوبی برخوردار است و هرکجا که قرار باشد درباره مدارس تاریخی ایران سخن به میان بیاید، معمولا نام فخریه سبزوار در صدر قرار دارد.
به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه هرچند کلیه ی ادارات و نهادهای فرهنگی و مسئولان سبزوار و خراسان رضوی (میراث فرهنگی، اوقاف و امور خیریه، شورای شهر و شهرداری و ...) در همه این سال ها در رابطه با مدرسه علمیه فخریه کم کاری های زیادی کرده اند و نتوانسته اند این بنای ارزشمند تاریخی را که دست بر قضا در حاشیه ی خیابان تاریخی و پر جاذبه ی بیهق نیز قرار گرفته است، با مرمت و احیاف تبدیل به موزه و تبلیغات موثر به یکی از نقاط عطف گردشگری غرب خراسان تبدیل کنند، اما تا زمانی که این بنا در شهر دیرینه های پایدار هنوز سر پاست پژوهشگران معماری و تاریخ علم و آموزش ایران نمی توانند، آن را نادیده بگیرند و در مطالب خود به فخریه نپردازند.
درهمین راستا وبسایت جهان ایران که پیرامون مکان های دیدنی ایران و سایر جهان فعالیت می کند، طی گزارشی به ذکر نام و معرفی مختصری از 17 مدرسه تاریخی ایران در شهرهای کهنی نظیر شیراز، اصفهان، سبزوار، مشهد، گناباد، تهران، گرگان، یزد و ... پرداخته است که نام فخریه سبزوار اگرچه به لطف کم کاری مسئولان مربوطه بدترین وضعیت را در بین مدارس تاریخی همه این شهرها دارد، اما در صدر این فهرست و با عنوان نماد تاریخ علم ایران، درج شده است:
اسرارنامه در ادامه متن کامل این گزارش را منتشر می کند:
مدارس قدیمی ایران
به کوشش رحیمه زرگر-بخش گردشگری تبیان
در دل دیار کهن ایران زمین که از گذشته به عنوان مهد علم و فرهنگ و هنر شناخته شده است،مدارس تاریخی زیادی وجود دارد که نشان از قدمت دانش و دانش آموزی در این سرزمین پهناور دارد.
مدارس ایران نه تنها از لحاظ سیر تاریخی و شکل گیری یکسری از حوادث و اتفاقات مهم است،بلکه از جنبه هنر معماری نیز ستودنی ست.در این مقاله سعی داریم به معرفی و توصیف اجمالی این مدارس بپردازیم.
مدرسه فخریه
سبزوار،به عنوان بزرگترین شهر استان خراسان رضوی پس از مشهد یکی از مهم ترین و بزرگترین مراکز دانشگاهی، فرهنگی،مذهبی و تاریخی شمال شرق کشور به شمار می آید که باوجود چنین جایگاهی از شاخص ترین نمادهای تاریخی و علمی در ایران محسوب می شود.
یکی از جلوه های قدمت فرهنگی و علمی این شهر،وجود قدیمی ترین مدرسه ایران، در دوران پس از اسلام است.
مدرسه قدیمی فخریه سبزوار بنایی ست که در قرن۴ هجری در دوره دولت شیعه دیلمیان ساخته شده و بدین ترتیب قدمت آن حتی از مدارس نظامیه در شهرهای مختلف ایران که در قرن۵ هجری و در دوره سلجوقیان تاسیس گردیده،بیشتر است.
نام این مدرسه از نام فخر الدوله دیلمی یکی از حاکمان شیعه مذهب دیلمی گرفته شده و اینک از بنای قدیمی و اصلی این مدرسه، دو حجره و یک راهرو، دست نخورده باقی مانده است .
مدرسه غیاثیه
مدرسه غیاثیه یکی از آثار تاریخی استان خراسان رضوی است که در حاشیه جنوبی روستای خَرگِرد در فاصله ۵ کیلومتری شهر خواف و در نزدیکی مرز افغانستان قرار دارد.
مدارس نظامیه جزو مدارس زنجیره ای است که به همت خواجه نظام الملک توسی، دیوانسالار بزرگ عصر سلجوقی پاگرفت و در شهرهای مختلف ایران مانند نیشابور، اصفهان، خرگرد و بغداد شعبه داشت. افرادی چون امام محمد غزالی، حکیم عمر خیام یا سعدی شیرازی، جملگی از شاگردان یا استادان مدارس نظامیه بوده اند
این مدرسه چهارگوش، ۴ ایوان دارد که دهانه هر ایوان آن ۴٫۵ متر و ارتفاع آن ها ۱۱ متر می باشد. در گوشه های صحن مرکزی، اطاق های گنبددار وسیعی است که جهت تدریس مدرسان ساخته شده است. پیرامون صحن ۳۲ حجره غرفه دار در دو طبقه ایجاد شده است.
ورودی سردرِ آن به محوطه گنبددار باز می شود و در طرفین آن ۲ اتاق گنبددار دیگر است که به دو مناره مدور در دو گوشه بنای مرتفع مدرسه که با سردرِ بلند آن هماهنگی دارد، متصل می شود.
بر اساس کتیبه موجود در کناره ایوان ورودی مدرسه، این بنا در سال ۸۹۶ هجری قمری به دستور خواجه غیاث الدین پیر احمد خوافی؛ وزیر سلطان شاهرخ بهادر تیموری بنا شد و به همین دلیل به «غیاثیه» مشهور گردید. این بنا نماینده کامل معماری دوره تیموریان است که به سبک آذری ساخته شده است. معمار این مدرسه استاد قوام الدین شیرازی بود که در حال کار روی بنا فوت کرد و کار نیمه تمام وی را برادرش غیاث الدین شیرازی که مجموعه گوهرشاد و هرات را نیز ساخته، کامل کرد.مدرسه غیاثیه در دوران شکوهش از بهترین دانشگاه های اسلامی بوده است. 
مدارس نظامیه
مدارس نظامیه جزو مدارس زنجیره ای است که به همت خواجه نظام الملک توسی، دیوانسالار بزرگ عصر سلجوقی پاگرفت و در شهرهای مختلف ایران مانند نیشابور، اصفهان، خرگرد و بغداد شعبه داشت. افرادی چون امام محمد غزالی، حکیم عمر خیام یا سعدی شیرازی، جملگی از شاگردان یا استادان مدارس نظامیه بوده اند.
مدرسه نجومیه
مدرسه نجومیه گناباد از آثار دوره صفوی است و زیبایی و بزرگی آن شاهدی است بر رونق علم و علم آموزی در این شهر کویری.گویا علت نامگذاری آن به نجومیه این است که در قدیم بیشتر به سبب تدریس هیأت و نجوم مشهور بوده است؛ هرچند که اکنون هیچ نشانی از استاد و شاگرد و درس و بحث در این مدرسه دیده نمی شود.
مدرسه نجومیه شامل هشتی ورودی، دالان، صحن و حجره های پیرامون آن است که اکنون هرکدام از آنها به بخشی از موزه مردم شناسی گناباد اختصاص پیدا کرده اند و یکی از جلوه های زندگی تاریخی مردمان خراسان را به تصویر می کشند.غرفه های آهنگری، پارچه بافی سنتی، سفالگری، نمدمالی، حفر قنات، عروسی، عصاری(روغن گیری)، عطاری و گلیم بافی از جمله غرفه های موجود موزه مردم شناسی هستند.
مدرسه دودر
یکی از زیباترین و اصیل ترین نمونه های معماری عصرتیموری که توسط یکی ازفرماندهان تیموری به نام غیاث الدین و در دوران سلطنت میرزا شاهرخ ساخته شده، مدرسه دودر است و به این دلیل به دو در مشهور است که دو در ورودی در شرق و غرب بنا وجود داشته است.
مکان اولیه ساخت این بنا در کنار بازار قدیمی زنجیر بوده و در حال حاضر در مرکز مجموعه اماکن و بیوتات حرم مطهر رضوی قرار دارد .
از ویژگی های معماری این مدرسه دو گنبد به رنگ آبی آسمانی در سمت جنوب غربی و شرقی مدرسه است که در زیر گنبد جنوبی مدفن بانی مدرسه قرار دارد . این بنا در مقابل مدرسه پریزاد و نزدیک مسجد گوهر شاد است.
مدرسه پریزاد
مدرسه پریزاد از قدیمی ترین مدارس علمیه مشهد است که سابقا نزدیک به حرم امام رضا(ع) قرار داشت و حالا میان رواق های حرم قرار گرفته است! این مدرسه به سال ۸۲۰ ه . ق همزمان با مسجد گوهرشاد ساخته شد و بانی آن «پریزاد خانم» از نوادگان خواجه ربیع و ندیمه گوهرشادآغا (بانی مسجد گوهرشاد) بود که تولیت مدرسه را به شوهر و سپس نوادگان ذکور خود سپرد. او مقرر کرد که هریک ازفرزندانش در یکی از اتاق های مدرسه اقامت کنند و اگر اتاقی باقی ماند به « مساکین طلبه زوار» بدهند.
متاسفانه از سال ۱۳۱۴ ه . ش رژیم پهلوی تولیت مدرسه را از نوادگان پریزاد گرفت و به اداره اوقاف داد و کم کم موقوفات متعلق به آن توسط سودجویان تصرف شد.مدرسه پریزاد با ۲۳ حجره در دو طبقه بنا شده و جلوی هر یک از حجره های آن ایوان کوچکی قرار گرفته است. البته دو ایوان بزرگ نیز یکی در طرف قبله و دیگری در طرف شرق متصل به دارالولایه ساخته شده که تزیینات شان چشم نواز است .
آن گونه که از کتیبه سردر مدرسه برمی آید، این مدرسه نیز همچون بسیاری دیگر از ساختمان های آستانه امام هشتم(ع) در زمان شاه سلیمان صفوی مرمت شده است. اکنون مدرسه پریزاد به عنوان مرکز تبلیغات دینی مورد استفاده قرار می گیرد و مجهز به پایگاه اینترنتی و فضاهایی برای مطالعه آزاد است . گاهی نیز فیلم سخنرانی ها و مراسم مذهبی در این مدرسه به نمایش درمی آید.
مدرسه سپهسالار
مدرسه سپهسالار که مسجدی نیز ضمیمه آن است و اکنون مدرسه عالی شهید مطهری خوانده می شود، یکی از معتبرترین حوزه های علوم دینی در تهران به شمار می آید و از نظر معماری نیز، سترگ ترین ساختمان مذهبی دوره قاجار است. ساخت این مدرسه در اواسط دوره ناصرالدین شاه قاجار توسط میرزا حسین خان مشیرالدوله سپهسالار، صدر اعظم شاه آغاز اما به علت مرگ او، به همت برادرش تکمیل شد.
مهندس طراح مدرسه مهدی خان ممتحن الدوله شقاقی و معماری آن برعهده افرادی مثل استاد حسن قمی، حاج ابوالحسن معمارباشی و جعفرخان معمارباشی کاشی بوده است. این عده در ساخت مدرسه سپهسالار از یک سو به مدارس بزرگ دوره صفویه مانند مدرسه چهارباغ اصفهان نظر داشته اند و از دیگر سو، از مساجد بزرگ شهر استانبول الهام گرفته اند. البته تزیینات مدرسه و شبستان مسجد آن تا سالها پس از دوره ناصرالدین شاه ادامه داشت.
مدرسه سپهسالار به دلیل مجاورت با ساختمان مجلس شورای ملی ایران شاهد حوادث سرنوشت سازی در تاریخ معاصر ایران مانند به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه قاجار بوده و از مناره های آن به عنوان سنگر آزادی خواهان استفاده شده است. همچنین بسیاری از حلقه های مهم درس و بحث دینی و فلسفی در این مدرسه تشکیل می شده و بزرگانی چون آیت الله سید حسن مدرس، تولیت آن را برعهده داشته اند. از این گذشته، اولین فرهنگستان زبان فارسی نیز در مدرسه سپهسالار برپا شد.
در حال حاضر بازدید از مدرسه سپهسالار به جهت دایر بودن مدرسه عالی شهید مطهری، با محدودیت های زیادی روبرواست.
مدرسه چهارباغ
مدرسه چهارباغ اصفهان که مدرسه سلطانی و مدرسه مادرشاه نیز خوانده می شود، توسط آخرین شاه سلسله صفویه یعنی شاه سلطان حسین ساخته شد و چون مادر شاه املاک و مستغلات فراوانی را وقف آن کرد، به مدرسه مادر شاه معروف شد. حتی خود شاه سلطان حسین نیز در این مدرسه به تحصیل علوم دینی اشتغال داشت و اکنون حجره ای را در مدرسه نشان می دهند که گفته می شود، حجره مخصوص او بوده است. این مدرسه را باید آخرین درخشش معماری عصر صفوی و یکی از شاهکارهای معماری ایران طی ۴۰۰ سال گذشته به شمار آورد. مدرسه چهارباغ به شیوه مساجد بزرگ ایرانی به شکل چهارایوانی ساخته شده و علاوه بر صحن بزرگ، یک گنبد بلند و دو مناره در دو سوی ایوان قبله دارد. تزیینات به کار رفته در این مدرسه خصوصا کاشی کاری های آن بسیار نفیس هستند و آن را به یک موزه تمام عیار مبدل کرده اند.
هتل عباسی به عنوان یکی از مجلل ترین هتل های کشور که در ضلع شرقی مدرسه چهارباغ قرار دارد، در واقع کاروانسرایی است که در گذشته وقف این مدرسه بوده است. مدرسه چهارباغ همچنان جایگاه یکی از مهم ترین حوزه های علوم دینی اصفهان است و از این رو، بازدید از آن بدون محدودیت نیست.
مدرسه دارالفنون
دارالفنون اولین مدرسه عالی در ایران به سبک نوین و از یادگارهای میرزا تقی خان امیرکبیر، صدر اعظم ناصرالدین شاه قاجار است. این مدرسه که نام آن ترجمه ای بود از واژه «پلی تکنیک» در سال ۱۲۶۹ هجری قمری اندکی پس از قتل امیرکبیر گشایش یافت و تا پایان دوره قاجار، مهم ترین نهاد آموزش عالی در ایران بود. پیاده نظام، سواره نظام، توپخانه، مهندسی، پزشکی و جراحی، داروسازی و کانی شناسی، زبان فرانسه، علوم طبیعی، ریاضی، تاریخ و جغرافیا رشته ها و دروسی بود که در این مدرسه تدریس می شد و بعدها زبان انگلیسی، روسی، نقاشی و موسیقی نیز به آنها افزوده شد. معلمان دارالفنون در ابتدا اغلب اروپایی ٓ به جز انگلیسی و روسی ٓ بودند ولی بعدها خیلی از شاگردان این مدرسه در مقام معلمی آن قرار گرفتند.
ساختمان قدیمی دارالفنون در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به علت فرسودگی شدید، تخریب و از نو توسط مهندس گرجی الاصل ٓ نیکلای مارکف ٓ ساخته شد و سر در زیبای آن را استاد حسین لرزاده طراحی کرد. در دوره پهلوی، دارالفنون تبدیل به یک دبیرستان شد اما دبیرستانی که بسیاری از بزرگان علم و فرهنگ و سیاست در آن درس خواندند. این مدرسه از بیش از دو دهه پیش تعطیل شد و به مدت طولانی تحت مرمت قرار گرفت. اگرچه مرمت مدرسه هنوز تمام نشده اما از چندی پیش نمایشگاه دائمی سیر آموزش و پرورش در آن برپاشده است.
مدرسه خان شیراز
مدرسه خان، مشهورترین و بزرگ ترین مدرسه علوم دینی در شهر شیراز است. این مدرسه توسط الله وردیخان گرجی، حاکم مشهور فارس و فرزند و جانشین اش، امام قلی خان ساخته شد. الله وردیخان همان کسی است که سی و پل اصفهان را ساخته و امامقلی فرزندش نیز، مردی است که جزیره هرمز را از پرتغالی ها پس گرفت و آنها را از خلیج فارس بیرون کرد. نکته جالب در معماری مدرسه خان، استفاده نمادین از اعداد است. مثلا تعداد اتاق های مدرسه ۱۱۰ تاست که معادل نام حضرت علی(ع) به حروف ابجد است و به همراه بخش های خدماتی بالغ بر ۱۱۴ فضا می شود که با تعداد سوره های قرآن برابر است. همچنین مدرسه پنج مَدرَس (محل تشکیل جلسات درس) دارد که به پنج تن آل عبا اشاره دارد. گفته می شود که مدرسه خان در اصل برای تشکیل جلسات درس و وعظ صدرالمتألهین شیرازی یا همان ملاصدرای معروف ساخته شده است.
مدرسه خان به شیوه مدارس و مساجد تاریخی ایران، یک صحن مرکزی و چهار ایوان دارد و حجره هایی به دور آن است و از نظر هنر و معماری از شاهکارهای معماری عصر صفوی در شیراز محسوب می شود.
مدارس جده کوچک و بزرگ
در اصفهان دو مدرسه علمیه زیبا به نام جده بزرگ و جده کوچک وجود دارد که هر دو از آثار دوره صفویه هستند و داخل بازار اصفهان، نزدیک به هم قرار دارند. بعضی می گویند مدرسه جده بزرگ را جده بزرگ شاه عباس دوم صفوی و دیگری را جده کوچک او ساخته است. اما عده ای دیگر اعتقاد دارند که بانی هر دو مدرسه یک نفر است و فقط به جهت کوچکی و بزرگی ساختمان های شان با نام کوچک و بزرگ خوانده شده اند. در هر حال شکی وجود ندارد که دست کم یکی از مادر بزرگ های شاه عباس دوم در ساخت این مدرسه نقش داشته است. هر دو مدرسه از نظر معماری اهمیت فراوانی دارند و مسجدی دارند که کتیبه سردرشان به خط محمدرضا امامی، خوشنویس بزرگ اواخر دوره صفوی است. بسیاری از کتیبه های حرم امام رضا(ع) نیز به خط اوست. مدارس جده کوچک و بزرگ همچنان به عنوان مدارس علوم دینی میزبان طلاب هستند و از این رو، بازدید از آنها با محدودیت هایی روبرو است.
مدرسه صدر
مدرسه صدر در بازار اصفهان، از مدارسی است که در دوره قاجار ساخته شد و خیلی زود به جهت استادان مبارز و شاگردانی که در دامن خود پرورش داد، به شهرت و اعتبار علمی دست یافت. بانی این مدرسه، حاج محمد حسین خان صدر اصفهانی است که در زمان فتحعلی شاه قاجار چند سالی صدر اعظم ایران بود و مدرسه نیز نام خود را ازاو گرفته است. او غیر از این مدرسه، دو مدرسه دیگر نیز بنا کرد که یکی مدرسه صدر در شهر نجف اشرف است و دیگری مدرسه صدر خواجو در خیابان چهارباغ خواجو اصفهان. اما مدرسه صدر بازار از دو مدرسه دیگر شهرت بیشتری دارد و معماری و هنرهای به کار رفته در آن نیز چشم نوازتر و نفیس تر هستند. کتابخانه مدرسه صدر نیز با داشتن ۲۰ هزار کتاب در رشته های مختلف علوم دینی و هزار نسخه خطی و کتب چاپ سنگی، کتابخانه ای غنی به شمار می آید.
مدرسه خان یزد
مدرسه خان یزد، جزئی از یک مجموعه بزرگتر در شهر یزد است که بناهایی چون بازار و حمام را نیز در برمی گیرد. این مدرسه از ساخته ها و موقوفات محمد تقی خان بافقی، معروف به خان بزرگ (سرسلسله خاندان خوانین یزد) است و در دوره زندیه ساخته شده. محمدتقی خان همان کسی است که باغ دولت آباد یزد از کارهای اوست. او، مدرسه خان را خارج از حصار شهر یزد ایجاد کرد. این بنا مرکب از دو مدرسه بزرگ و کوچک است.
مدرسه کوچک را محمد تقی خان و مدرسه بزرگ را که از طرف غرب متصل به اولی است، علینقی خان پسر محمدتقی خان بنا کرده است. مدرسه خان یزد همچنین یک راه زیرزمینی به طرف مدرسه مصلای یزد دارد. باوجود این که مدرسه خان جایگاه تحصیل طلاب علوم دینی است اما گشاده رویی و سهل گیری همیشگی یزدی ها بازدید از آن را نسبتا ساده کرده است.
مدرسه عباسقلی خان مشهد
این مدرسه درابتدای خیابان نواب صفوی در مشهد و حاشیه زیر گذر قرار دارد و از جمله مدارس قدیمی دایر است که توسط عباسقلی خان بیگلربیگی در ۱۰۷۷ ق. احداث شده است .
سردر این مدرسه درسال های اخیر درجریان توسعه حریم حرم مطهر و تعریض خیابان نواب صفوی ، به عنوان یکی از آثار تاریخی ٓ مذهبی ، بدون تخریب شکل ظاهری به عقب کشیده شد و اکنون در حاشیه ضلع جنوبی خیابان واقع شده است.
مدرسه علمیه مستوفی شهرستان رشت
مدرسه علمیه مستوفی شهرستان رشت از قدیمی ترین مدارس علمیه کشور است که قدمت آن با توجه به اسناد تاریخی به دوره فتحعلی شاه قاجار می رسد.
ساختمان مدرسه از نوع چهار ایوانی و از آثار معماری عهد صفویه می باشد و بخش های مختلف آن با مقرنس و کاشی کاری و گچبری های بسیارزیبا تزیین یافته است.
مدرسه عباسقلی خان از جمله آثار معماری مشهد و تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی خراسان است این مدرسه در حال حاضر یکی از مراکز حوزه علمیه مشهد به شمار می آید و به سبب نزدیک بودن به حرم مطهر ازاهمیت ویژه برخوردار است.
مدرسه شاهرخیه بسطام
مدرسه شاهرخیه که قدمتش به دوران شاهرخ تیموری بازمی گردد هم از داخل مجموعه بایزید راه دارد و هم از کوچه پشت آن اما در مجموعه بایزید بسته است و اگر بخواهید از آن دیدن کنید باید از در کوچه پشتی داخل شوید.
باید گفت که مکان دقیق این مدرسه در شرق مسجد بایزید و گوشه ضلع شمال غربی آن در هفت متری ایوان اولجایتو قرار گرفته و یکی از بناهای با ارزش و با اهمیت مجموعه تاریخی بسطام است. این مدرسه که تا حدود ۵۵ سال پیش به گفته معماران بسطام، دایر و مرکز تحصیل علوم قدیمه بوده و اکنون نیز به عنوان مدرسه علمیه باقرالعلوم استفاده می شود و با اینکه طلبه ها در حجره های آن مشغول درس خواندن هستند و در آن آمد و شد دارند گردشگران می توانند از آن دیدن کنند و عکس بگیرند.
مدرسه عمادیه
یکی از قدیمی ترین مدارس که با همان سبک و معماری زیبا و قدیمی در گرگان باقی مانده مدرسه عمادیه است. این مدرسه متعلق به دوره شاه سلیمان صفوی میباشد .
مدرسه عمادیه بسیار زیبا و حیاط آن حدود ۱۰۰۰ متر مربع و باسنگهای رودخانه ای مفروش گردیده شده است . درحاشیه و چهار ضلع آن حجره های دانش پژوهان واقع گردیده بر سر دربزرگ ورودی این مدرسه گل دسته بسیار قدیمی آن هنوز جلوه ای شکوهمند به این نهاد آموزشی داده است.
شیوه آموزش و تعلیم آن تا دوران قاجار سبک و شیوه معمول و رایج قرون گذشته ایران بود.مدرسه، متولی وموقوفات فراوانی داشت که هزینه دانش پژوهان را تامین می نمود.
مدرسه علمیه مستوفی
مدرسه علمیه مستوفی شهرستان رشت از قدیمی ترین مدارس علمیه کشور است که قدمت آن با توجه به اسناد تاریخی به دوره فتحعلی شاه قاجار می رسد.
در ضلع جنوبی مدرسه علمیه مستوفی، مسجدی تاریخی قرار دارد که همزمان با مدرسه علمیه مستوفی احداث شده است و در واقع مرحوم میرزا محمد طاهر مستوفی در سال " 1242 ه ق" مسجد و مدرسه علمیه مستوفی را در محله استاد سرا شهرستان رشت بنا نهاد.
حدود ۶۴ سال قبل بنای مدرسه و مسجد مستوفی که یک بار توسط فرمانده انگلیسی مأمور رشت در جنگ جهانی اول (هنگام نبرد با جنگلی ها) طعمه حریق شده بود، توسط پدر آیت الله محمد لاکانی یعنی حاجی مهدی لاکانی تعمیر و مرمت شد.
مدرسه علمیه مستوفی با دارا بودن ۷ استاد و ۱۱۰ طلبه در پایه های دوم، سوم و چهارم از پر تعدادترین مدارس علمیه سطح استان است.
مجله اینترنتی اسرارنامه
