خراسان غربی

تارنمایی پیرامون مهمترین مسائل خراسان غربی به مرکزیت کهن شهر سبزوار

خراسان غربی

تارنمایی پیرامون مهمترین مسائل خراسان غربی به مرکزیت کهن شهر سبزوار

خراسان غربی
دنبال کنندگان ۲ نفر
این وبلاگ را دنبال کنید
آخرین نظرات

۱۴ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «بیهق» ثبت شده است

۳۰
آذر

 دانشگاه حکیم سبزواری که بیش از سه دهه قبل با همت مردان خوش فکر و دلسوز سبزوار پایه گذاری شد و امروز بعد از فردوسی مشهد به بزرگترین دانشگاه معتبر ملی در شمال شرق کشور تبدیل شده است، این روزها ظاهرا از ناحیه خطری بزرگ تهدید می شود.
 
با نگاهی به اخباری که طی چند ماه اخیر از دانشگاه حکیم در رسانه ها منتشر شده، می بینیم که عمده فعالیت های تیم مدیریت دانشگاه که اغلب غیربومی و خاصه از شهرستان همجوار سبزوار هستند صرفاً به گذران امور روزمره دانشگاهی محدود شده و هیچ اثری از پروژه های بزرگ توسعه ای در زمینه عمرانی یا توسعه رشته های تحصیلی در مقاطع کارشناسی تا دکترا و یا دستاوردهای علمی و بودجه ای که جایگاه این قطب دانشگاهی غرب خراسان را در کشور ارتقاء دهد، نمی بینیم.
 
حتی شنیده شده برخی مسوولان شهری برای انجام پروژه هایشان، چشم طمع به زمین های دانشگاه حکیم دوخته اند، غافل از اینکه اولین کسانی که این مساحت را در نظر گرفته اند، به فکر افق توسعه دانشگاه در آینده نیز بوده اند اما اکنون انگار نه برای مسوولان دانشگاه و نه برای مسوولان فعلی شهرستان این چیزها اهمیتی ندارد.
 
در اینجا بد نیست نگاهی عبرت آمیز به سرنوشت تلخ دانشگاه فناوریهای نوین بیاندازیم که در سالهای اخیر به تعطیلی کشیده شد و در قالب پردیس وابسته به دانشگاه حکیم درآمد، و یا حتی در حوزه صنعتی از عاقبت کارخانه لبنیات گلدشت بیهق عبرت بگیریم که محصولات آن علاوه بر سبزوار و شهرهای همجوار به استان های دیگر هم صادر می شد، اما ناگهان با تغییر تیم مدیرت و ورود یک فرد غیر بومی در راس آن متاسفانه بی دلیل به اعلام ورشکستگی و در نهایت به تعطیلی کشیده شد و جالب آنکه شهر همجوار سبزوار دقیقا بعد از آن تاریخ کارخانجات لبنی خود را گسترش داد و امروز تولید شیر در سبزوار نصف و در آن شهر به دو برابر رسیده است.
 
در این مطلب قصد کوبیدن هیچ شخص یا جریان سیاسی نیست بلکه هدف وارد آوردن تلنگری است به کسانی که این روزها مسئولیتی به گردنشان است تا مبادا با سپرده شدن امور به دست مدیران غیربومی یا حتی برخی مدیران بومی که تعهدی به پیشرفت سبزوار ندارند، منجر به تعطیلی یا کند شدن یا حتی انحراف حرکت این شهر پر استعداد اما مظلوم و محروم از مسیر و جایگاهی که شایسته آن است، نشوند.
 
راستی امروز به ساخت و توسعه دانشگاه حکیم سبزواری که از سی سال قبل پایه گذاری شد، می بالیم، سی سال بعد به کدام دست آورد این روزهای دانشگاه افتخار خواهیم کرد؟

 

 

 

 

۲۸
تیر

سبزوار در نقطۀ میانی جادۀ تجاری فرهنگی کهن، موسوم به «راه ابریشم» که ایران را از طریق آسیای مرکزی به چین و شرق دور و از طریق آسیای صغیر (آناتولی) به اروپا پیوند می‌داده، قرار گرفته است. 

 بررسی منابع تاریخی همچون نوشته‌های مورخان، وقایع‌نگاران، سفرنامه‌های متعدد، اسناد دولتی و تجاری، داده‌های تاریخی فراوانی را فراهم می کند که به برجستگی سبزوار از نظر ارتباطی و تجاری گواهی می‌دهند. چنانکه بر مبنای آنها می‌توان چنین استنباط کرد که سبزوار در اواخر دوره قاجار نقش محوری در تجارت شرق و شمال شرقی ایران بر عهده داشته است. 

موقعیت تجاری سبزوار تا دوره‌های متأخر ـ صفویه و قاجاریه ـ همچنان پابرجا بود. ناحیه بیهق از نظر تولید محصولات زراعی و باغی و تولید یک محصول فرهنگی یعنی قلم که مهمترین ابزار اقشار فرهیختۀ جامعه در دوران پیشامدرن بود، بنا بر گواهی تاریخ بیهق زبانزد خاص و عام بود. سبزوار از نظر تجارت اقلامی همچون پنبه، پشم، فرش، و خشکبار تا همین دوره‌های متأخر جایگاه ویژه‌ای داشت. با این حال دستاوردهای موقعیت ارتباطی سبزوار نه تنها رنگ اقتصادی بلکه صبغه‌ای فرهنگی نیز به خود گرفته است.

سبزوار به خاطر موقعیت ارتباطی ویژه خود رویدادها و تکاپوهای متعددی را از سر گذرانده است. عبور مسافرانی که به قصد تجارت و زیارت از این راه عبور می‌‌کردند، دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی مهمی برای ناحیه به همراه داشته است. مهاجرت گروه‌های مختلف به ناحیه سبزوار و مهاجرت گروه‌های سبزواری به نواحی دیگر جهان اسلام منجر به توسعه و شکوفایی فرهنگی این ناحیه و خدماتی ارزنده به جهان اسلام شده است. مهاجرت سادات علوی در سده‌های نخستین اسلامی، گسترش مذهب تشیع  امامی را در این ناحیه به همراه داشت. از همان اوایل دورۀ اسلامی دانشمندان بیهقی در زمینه‌های فقه، کلام، تاریخ، کشورداری، شعر و ادب، نساخی، خطاطی، پزشکی، حساب، نجوم، عرفان و فلسفه  و … نام این خطه را در جهان اسلام زنده کردند. به طوری که ممکن نیست در کتاب هایی که با موضوع رجال و بزرگان علم در اسلام نگاشته شده، نامی از بیهق و سبزوار و نواحی پیرامونی آن، ذکر نشده باشد.

از سوی دیگر  کاروانسراها و  اماکن اقامتی ناحیه سبزوار همواره میزبان زائران امام هشتم شیعیان(ع)  بودند.  از کاروانسرای میاندشت تا کاروانسرای زعفرانی، مسافتی در حدود 200کیلومتر زائران و تاجران و سایر مسافران میهمان دیار بیهق بودند. زائران تنها مردم عادی که به عشق امام رضا(ع) از اقصا نقاط جهان اسلام راهی خراسان می‌ شدند نبودند بلکه پادشاهان، امرا و شخصیت‌های معروف به قصد زیارت یا حفظ مرزهای شرق و شمال شرقی از سبزوار عبور کرده اند و یا مدتی مهمان این دیار بوده‌اند.

با این حال این موقعیت ارتباطی گاه پیامدهای زیانبار داشته است؛ هجوم گروه‌های معاند و متخاصم همچون خوارج ، سلجوقیان ، غزان، مغولان، ازبکان و ترکمانان که با کشتار و به اسیری گرفتن مردم همراه بود، یکی از صحنه‌های تکراری، و غم انگیز ناحیۀ بیهق بود. به طوری که بر اثر حملات خوارج، غزان، مغولان و ازبکان چندین بار بر اثر کشتار بی رویه مردان و زنان و کودکان، جمعیت شهر سبزوار کاهش یافت یا خالی از جمعیت شد. حملۀ ترکمن‌ها از اواخر دورۀ صفوی تا اواخر دورۀ قاجار امنیت راه خراسان به تهران را در ناحیۀ سبزوار تهدید می‌ کرد و برای بومیانی که ناچار بودند بیرون از منازل به کار مشغول شوند مایۀ دلواپسی همیشگی بود.

از آنجا که  در حال حاضر هم،  موقعیت ارتباطی و مبادلاتی یکی از مهمترین شاخصه‌های توسعه سبزوار است، پیشنهاد می‌ شود پیش از هر برنامه‌ریزی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، به این نقطه قوت که ریشه در تاریخ دارد توجه شود و از آن برای  پیشبرد تمامی برنامه‌های توسعه‌ی شهری بهره برداری گردد. از این رو بر  مسئولان واجب است که توسعۀ زیر ساخت‌های ارتباطی از جمله توسعۀ طرح معطل ماندۀ راه آهن را مورد توجه ویژه قرار دهند. امروزه شبکه ریلی یکی از ضروریات مناطقی است که به حمل و نقل دریایی دسترسی ندارند. به نظر می‌‌رسد اگر راه آهن سبزوار به صورت شبکۀ ریلی- نه یک دستک کم اهمیت که مسیر واحدی را پوشش می دهد-تحقق یابد نقش ارتباطی سبزوار در عصر حاضر به روزتر خواهد شد.

ازسوی دیگر بر تمامی مردم ومسئولان است که ضمن  حفظ و مرمت میراث فرهنگی و پاسداشت مفاخرفرهنگی، که به منزلۀ شناسنامۀ شهر هستند به صنعت گردشگری در منطقه نگاه ویژه‌ای داشته باشند. هر اثر تاریخی و فرهنگی به منزلۀ سرمایه ای است که اگر از بین برود دیگر قابل بازگشت نیست.

در پایان این نکته در خور نگرش است که دستاوردها و نتایج عمومی این فرصت مطالعاتی نشان می‌ دهد می‌ توان یک همایش ویژه در حد ملی یا بین المللی با عنوان «جایگاه سبزوار در گذرگاه ابریشم» به همت نهادهای مردمی و مسئولان به منظور شناسایی قابلیت‌های ارتباطی و تجاری سبزوار در گذشته و اکنون برگزار کرد.

 

 

 

۲۷
آبان

نمایی از سردر دانشگاه حکیم سبزواری بزرگترین دانشگاه معتبر ملی در منطقه خراسان غربی که در کهن شهر سبزوار مهد دانش و ادب ایران واقع شده است.


دانشگاه حکیم سبزواری در شمال شرق ایران بعد از دانشگاه فردوسی مشهد دومین دانشگاه بزرگ و معتبر ملی محسوب می شود.


حتی دانشگاه شهر بجنورد مرکز استان خراسان شمالی نیز به لحاظ قدمت و تعداد دانشجویان و اعتبار و دستاوردهای علمی در رتبه بعد از دانشگاه حکیم سبزواری قرار دارد.


سبزوار همواره از شهرهای پیشگام علمی و فرهنگی در ایران بوده است. به طوری که قدیمی ترین مدرسه ایران با نام مدرسه فخریه با قدمت 1100 سال اکنون در خیابان تاریخی بیهق سبزوار همچنان دایر است و به فعالیت های آموزشی اختصاص دارد.

۲۶
آبان

سروده فرزانه فرهبد برای سبزوار: زیبای آز انگیز من ای شهر بیهق


سروده زیبای فرزانه فرهبد شاعر و نویسنده فرهیخته دیار سربداران برای کهن شهر سبزوار ریشه فرهنگی خراسان


ای شهر من ای سرزمین نامداران

ای آسمانت تا ابد خورشید باران

 

پاچینه های دامن پاکت کویری

گل می شکوفد از گلت اندر بهاران

 

زیبای آز انگیز من ای شهر بیهق

ای سینه ات آماج چنگیز و تتاران

 

بردارها سر دادی و غیرت ندادی

ای ملک بیداری، دیار سربداران

 

هر کوچه تو معبر شعر و غزل باد

هر خانه ات میعادگاه نامداران

 

ای دامنت گهواره ابن یمین ها

اسرارهایت افتخار روزگاران

 

از بیهقی گشته ست پر آوازه تاریخ 

نامش نگین تخت و تاج شهریاران

 

خاکت طلاخیز و گواهش آن مشاهیر 

با خیل این فرزانگان و هوشیاران

 

تا سینه ی پر درد تو درمان پذیرد

با مرهم عشق آمدند آن غمگساران

 

ما بیقراران تو ایم ای خاک پر مهر

تا در تو روید بار دیگر سبزواران

 

دل خسته و جان پر امید و خنده بر لب

ما با تو می گردیم سبز و کامیاران


گفتنی است کهن سبزوار مرکز منطقه خراسان غربی و یکی از نمادهای تاریخ علم و فرهنگ در ایران و از مهمترین پایگاه های فرهنگی و سیاسی و اجتماعی در طول تاریخ سرزمین خراسان بوده است. از همین رو سبزوار را که قدمت تمدنی آن به بیش از 6 هزارسال می رسد با نام هایی نظیر بیهق به معنای بهترین ناحیه و با صفت هایی نظیر شهر دیرینه های پایدار، شهر آیین های نستوه، شهر دانشوران بیدار، ریشه فرهنگی خراسان و نگین تاریخ و فرهنگ ایران نیز می شناسند. 

سبزوار جزء یکی از 36 پایتخت تاریخی ایران است که در دوره حکومت سربداران بر  بخش های وسیعی از شرق و شمال شرق ایران بزرگ تسلط داشتند.



۱۱
آبان

فرودگاه سبزوار با پیشینه 70 ساله

 

روشن بین رئیس فرودگاه سبزوار گفت: سابقه برخورداری سبزوار از فرودگاه به سالها قبل از ساخت فرودگاه فعلی برمی گردد. زیرا سبزوار فرودگاهی قدیمی داشته که تاریخ تأسیس آن حدود سال 1330 بوده است و گفته می شود که از فرودگاه مشهد قدیمی تر است.

 

در حال حاضر در کشور 54 فرودگاه داریم. تصمیماتی که برای احداث فرودگاه در هر منطقه از کشور توسط مقامات گرفته می شود باید براساس سیاست های کلان کشوری باشد و مسلما همه فرودگاه ها صرفا برای حمل بار و مسافر احداث نمی شوند، بلکه بعضی فرودگاه ها به عنوان باند اضطراری یا امداد و نجات احداث می شوند و این موضوع که آیا محل احداث فرودگاه ها درست کارشناسی می شود یا نه، بعضا تحت تأثیر فشارهای منطقه ای، از جمله پیگیری نمایندگان است.

 

شاید بعضی فرودگاه ها اصلا نباید ساخته می شد و یا باید با نگاه منطقه ای ساخته می شد و اگر نگاه منطقه ای حاکم می بود شاید در محلی احداث می شد که می توانست پوشش بهتری داشته باشد و به نحو مطلوب تری از آن بهره برداری می شد.

 

به طور مثال درباره همین فرودگاه جدید سبزوار یک دیدگاهی وجود دارد که می گویند زمانی که در حال احداث بود، شاید اگر در فاصله 30-40 کیلومتری بین سبزوار و نیشابور احداث می شد، رونق بیشتری می گرفت. زیرا می توانست دو شهر پرجمعیت بعد از مشهد را پوشش دهد و نیازی هم نبود که مردم و مسئولین نیشابور امروز دنبال فرودگاه باشند و همچنین  فرودگاه سبزوار رشد بهتری می کرد.

 

اما اکنون که فرودگاهی در سبزوار ایجاد شده انتظار داریم هم مردم و هم مسوولین قدرش را بدانند. به هرحال سرمایه عظیمی به کار گرفته شده و باید نهایت بهره را از آن برد چرا که در کوتاه کردن زمان رفت و آمد تجار، اساتید، پزشکان و ...به پایتخت کشور نقش بسیار موثری دارد.

 

همچنین یکی از کارکردهای مهم فرودگاه این است که اگر حادثه ای در شهرستان و منطقه پیش بیاید، کار امداد و نجات را تسریع می کند که این موضوع را در زمان زلزله بم و نقش آفرینی فرودگاه آن شهر شاهد بودیم.


مجله اینترنتی اسرارنامه 


گفتنی است فرودگاه سبزوار تنها فرودگاه نیمه غربی استان خراسان رضوی است و از آن با عنوان فرودگاه خراسان غربی نیز زیاد می شود. 


کهن شهر سبزوار که در گذشته پایتخت حکومت سربداران بوده و در برخی از دوره های تاریخ خراسان با نام بیهق از مهمترین مراکز حکم رانی و گسترش و تولید علم و فرهنگ در ایران زمین بوده، همواره یکی از مراکز مهم مواصلاتی در ایران محسوب می شده که بر سر راه های اصلی و شریانی قرار داشته است.


در دهه های اخیر نیز با ایجاد فرودگاه مرز مجاز هوایی به عنوان یک مزیت منحصر به فرد در میان شهرستان های خراسان رضوی توانسته است، جایگاه خود را به عنوان یکی از گرانیگاه های مهم مواصلاتی و ارتباطی در شمال شرق ایران حفظ کند. 



۰۶
آبان

راه آهن غرب خراسان رضوی، ضرورت توسعه شمال شرق کشور

 

بهرز بنیادی نماینده شهرستان های کاشمر، بردسکن و خلیل آباد در مجلس شورای اسلامی به تازگی از پیش بینی بودجه ای جهت اجرایی شدن پروژه اتصال شهرستان های سبزوار، بردسکن ، خلیل آباد و کاشمر به راه آهن سراسری مسهد - بافق خبر داده است تا بدین ترتیب یکی از قطعات مهم پازل توسعه منطقه شمال شرق کشور در جای خود قرار گیرد و آرزوی دیرینه مردم شهرستان های غرب خراسان رضوی از مزیت راه آهن برآورده شود.

 

گفتنی است نزدیک به یک میلیون نفر از جمعیت چند شهرستان غرب خراسان رضوی، تا به حال از امکانات حمل و نقل ریلی به عنوان یکی از مهمترین زیرساخت های توسعه، بی بهره بوده اند و همین موضوع باعث تشدید محرومیت ها در این منطقه از کشور شده است.

 

اتفاقا شهرهای منطقه غرب خراسان از جمله سبزوار، داورزن، بردسکن، کاشمر و ... که در حاشیه ی کویر مرکزی ایران نیز قرار دارند، به عنوان اولین دیوار دفاعی در برابر پیشروی کویر به سمت نواحی داخلی خراسان و شمال شرق ایران از اهمیت خاصی برخوردارند و لازم است با کمک به توسعه این مناطق و استقرار امکانات آبادانی توان آنها را برای مقاومت در برابر پیشروی کویر بالا برد.

 

پروژه  اتصال سبزوار - بردسکن - خلیل آباد و کاشمر به راه آهن سراسری مشهد - بافق که به عنوان راه آهن غرب خراسان نامیده می شود و نیز امتداد آن از سمت سبزوار به سلطان آباد و در آینده به سمت جوین در مسیر راه آهن سراسری تهران - مشهد یکی از مهمترین امکانات و ضرورت هایی است که می تواند به آبادانی و محرومیت زدایی از این کانون مهم جمعیتی و تاریخی و فرهنگی شمال شرق ایران یاری برساند. 

 

بنابراین اگرچه ممکن است این پروژه در نگاه اول فقط یک پروژه محلی ویژه چند شهرستان غرب استان خراسان رضوی به نظر بیاید اما در نگاهی عمیق تر هر تحلیلگری به اهمیت بالای ملی آن برای کشور پی می برد. به طوری که نه فقط شهرهایی که مستقیما در مسیر این راه آهن قرار گیرند بلکه دیگر نواحی نظیر کلانشهر مشهد نیز با وجود بیش از دویست کلیومتر فاصله از مزایای آن برخوردار خواهند شد.

 

این مسیر ریلی همچنین می تواند پشتوانه بسیار خوبی برای دو منطقه ویژه اقتصادی در شهرستان های سبزوار و کاشمر باشد که چند سالی هست که مجوز احداث گرفته اند و اکنون مراحل اجرایی خود را طی می کنند. 

 

همچنین وجود راه آهن در منطقه غرب خراسان رضوی به منزله تکمیل تمامی امکانات مواصلاتی قابل دسترسی در خشکی هاست. زیرا به دنبال احداث این راه آهن، شهرهای منطقه خراسان غربی با برخورداری از چندین مسیر جاده ای (بزرگراه آسیایی تهران – مشهد و آزادراه در حال ساخت حرم تا حرم و سایر جاده های شریانی فعلی بین شهرستان ها) و همچنین فرودگاه فعال و مرز مجاز هوایی سبزوار و فرودگاه در دست مطالعه شهید مدرس (کاشمر و تربت حیدریه) دیگر تمام مسیرهای مواصلاتی که امکان استقرار در خشکی ها را دارند، در این منطقه از کشور مهیا می شود. 

 

امید می رود همپای تلاش و پیگیری نماینده شهرستان های کاشمر و بردسکن، نمایندگان سبزوار و نیز مسئولان اجرایی این شهرستان از جمله فرماندار و معاونانش نیز پیگیری های لازم را جهت تحقق آرزوی دیرینه مردم سرزمین بیهق و ترشیز(غرب خراسان) انجام دهند.

اسرارنامه



۳۰
شهریور

 مسجد جامع سبزوار که حدود 700 سال قبل ساخته شده است، یکی از یادگاری های دوران سربداران می باشد و لذا مهمترین مسجد جامع منطقه خراسان غربی و از مساجد مهم کشور به حساب می آید که در حاشیه خیابان تاریخی بیهق در کهن شهر سبزوار واقع شده است.

 

این مسجد با مساحتی حدود چهار هزار متر مربع بخش های مختلفی از جمله ایوان شمالی، ایوان جنوبی یا ایوان قبله، شبستان های شرقی و غربی و همچنین صحن را شامل می شود و همان طور که در اینفوگرافیک زیر مشاهده می کنید ویژگی ها و ارزش هایی که ایوان های شمالی و جنوبی دارند به تفکیک نشان داده شده است.







۲۴
فروردين

منطقه خراسان غربی یکی از غنی ترین مناطق کشور از جهت رویش گیاهان دارویی ارزشمند است.


شهر سبزوار مرکز منطقه خراسان غربی از دیرباز یکی از مراکز مهم و اصلی خرید و فروش گیاهان دارویی بوده است.


چند عطاری قدیمی سبزوار که در خیابان تاریخی بیهق واقع شده اند متعلق به خانواده شریفان هستند و در ذهن مردم سبزوار مغازه ی عطاری با نام شریفان ها طوری پیوند خورده است که گاهی وقت ها به جای گفتن عطاری می گویند، شریفان.


این غرفه به خاطر همین نقش پر رنگ داروهای گیاهی در کشاورزی و تجارت غرب خراسان در موزه ی مردمشناسی سبزوار در نظر گرفته شده است.


موزه مردمشناسی سبزوار در محل کاروانسرای تاریخی حاج فرامرزخان این شهر قرار گرفته و در طول سال میزبان شمار زیادی از گردشگران خطه سربداران و سرزمین بیهق است.





۱۷
فروردين

خانه اسلامی یکی از ابنیه ی تاریخی شهر سبزوار است که به خاطر برخورداری از معماری سنتی منطقه خراسان غربی دارای ارزش فراوانی است.

این خانه به تازگی توسط شورای شهر ، شهرداری و اداره میراث فرهنگی شهرستان مرمت شده و در اختیار یکی از مجموعه های فرهنگی سبزوار قرار گرفته و تحت عنوان حسینیه ی هنر،نامگذاری شده است.

خانه تاریخی اسلامی در یکی از خیابان های فرعی منشعب از خیابان تاریخی بیهق سبزوار محدوده بیهق 18 واقع شده است.

شهر سبزوار مرکز منطقه ای ناحیه ی خراسان غربی و در واقع قلب تپنده تاریخی و فرهنگ خراسان است و از صدها خانه و ابنیه ی تاریخی دیگر برخوردار است که در صورت احیای این ابنیه، فرصت مناسبی جهت جذب گردشگران و رونق صنعت توریسم در این منطقه از کشور فراهم می آید.



۰۵
اسفند

خیابان شریعتمداری سبزوار در یک شب بارانی / عکاس: دانیال بینقی


خیابان شریعتمداری که یکی از خیابان های فرعی منشعب از خیابان تاریخی بیهق در مرکز شهر سبزوار است، از سال 95 تبدیل به پیاده راه شده است و با نورپردازی های صورت گرفته جذابیت و زیبایی خاصی پیدا کرده است.

این خیابان از مراکز مهم خرید کفش و لباس در منطقه خراسان غربی است.

کسبه این خیابان در ایام مختلف سال نظیر شب یلدا اقدام به برپایی جشن های زیبایی می کنند.


خیابان شریعتمداری شهر سبزوار