جابه جایی بیش از 1300 مسافر از طریق فرودگاه سبزوار در خرداد 99

  رونق دوباره پس از موج اول شیوع ویروس کرونا با عملکرد بالاتر از ۷ فرودگاه مرکز استان
 

در خرداد ۹۹، ۴۵ فرودگاه از ۵۳ فرودگاه تحت مالکیت شرکت فرودگاه های کشور پرواز داشته اند که فرودگاه سبزوار، با انجام ۲۶ سورتی پرواز، جابجایی ۱،۳۴۲ نفر مسافر و ۲۰،۲۷۵ کیلوگرم بار، در رتبه ۳۰ رده بندی فرودگاههای این شرکت و بالاتر از ۱۵ فرودگاه فعال در این ماه قرار گرفته است.
 

در خرداد ۹۹، فرودگاههای ۴ شهر مرکز استان کشور شامل اراک، شهرکرد، یاسوج و سنندج از لحاظ تعداد پرواز، تعداد مسافر و میزان بار جابجاشده، در جایگاه پائین تری از فرودگاه سبزوار قرار گرفته اند و از فرودگاههای ۳ شهر مرکز استان ایران شامل همدان، سمنان و زنجان، پروازی انجام نشده است.
 

در خرداد ۹۹، عملکرد فرودگاه سبزوار ۳۰ درصد افزایش در بخش تعداد پروازها (۶ پرواز بیشتر)، ۷ درصد افزایش در بخش تعداد مسافر (۸۰ نفر مسافر بیشتر) و ۱۳ درصد افزایش در بخش جابجایی بار و پست (۱ هزار کیلوگرم بار بیشتر) را نسبت به مدت مشابه پارسال، نشان می دهد.
 

در خرداد ۹۹، عملکرد فرودگاه سبزوار نسبت به ماه قبل از آن (اردیبهشت ۹۹)، در بخش تعداد پروازها با ۸ درصد افزایش (۲ سورتی پرواز بیشتر)، در بخش جابجایی مسافر با ۹ درصد افزایش (حدود ۱۱۰ نفر مسافر بیشتر) و در بخش جابجایی بار و پست، با ۱ درصد کاهش (حدود ۹۰ کیلوگرم بار کمتر)، روبرو بوده است.
 

در خرداد ۹۹، فرودگاه سبزوار ۰،۱۱ درصد از کل پروازها، ۰،۰۶ درصد از کل مسافران و ۰،۰۴ درصد از کل ارسال بار و پست در فرودگاه های تحت مالکیت شرکت فرودگاههای کشور را در اختیار داشته است که از این حیث، در مورد اول در رتبه ۳۰، در مورد دوم در رتبه ۲۸ و در مورد سوم در رتبه ۲۹ از میان ۴۵ فرودگاه فعال ملکی این شرکت در این ماه، قرار گرفته است.
 

در خرداد ۹۹، در هر پرواز انجام شده از فرودگاه سبزوار، به طور متوسط، ۵۲ نفر مسافر و ۳۴۹ کیلوگرم بار و پست جابجا شده اند که از این حیث، این فرودگاه در رتبه ۲۸ از میان ۴۵ فرودگاه دولتی فعال کشور در خرداد ۹۹ و بالاتر از ۱۷ فرودگاه متعلق به شرکت فرودگاههای کشور در این ماه قرار گرفته و ۳ فرودگاه شهرهای مرکز استان شامل یاسوج، شهرکرد و سنندج، در جایگاه پایین تری از فرودگاه سبزوار هستند.
 

در خرداد ۹۹، فرودگاه سبزوار، پس از فرودگاههای مشهد و بجنورد و قبل از فرودگاه شاهرود، سومین فرودگاه فعال شمال شرق ایران، از لحاظ تعداد پرواز، تعداد مسافر و مقدار بار و پست بوده است.
 

در ۳ ماه نخست سال ۹۹، از ۴۵ فرودگاه دولتی فعال کشور، فرودگاه سبزوار با انجام ۶۲ سورتی پرواز، جابجایی ۳،۱۳۱ نفر مسافر و حمل ۲۳،۴۷۴ کیلوگرم بار، در رتبه ۲۸ و بالاتر از فرودگاههای ۸ شهر مرکز استان قرار گرفته است.
 

در ۳ ماهه اول سال ۹۹، آمار عملکرد فرودگاه سبزوار نسبت به ۳ ماهه اول سال ۹۸، با ۹ درصد کاهش در تعداد پروازها (۶ پرواز کمتر از پارسال)، ۲۵ درصد کاهش در تعداد مسافران (حدود ۱ هزار نفر مسافر کمتر از پارسال) و ۱۶ درصد کاهش در میزان جابجایی بار و پست (۴۵۰۰ کیلوگرم بار کمتر از پارسال) روبرو بوده است.
 

از لحاظ میزان عملکرد ۳ ماهه اول سال ۹۹، فرودگاه سبزوار در جایگاه بالاتر از ۱۷ فرودگاه دولتی کشور از جمله ۵ فرودگاه در مراکز استان های کشور شامل بجنورد، سنندج، اراک، شهرکرد و یاسوج قرار گرفته و از ۳ فرودگاه زنجان، سمنان و همدان نیز پروازی انجام نشده است.
 

۲ شهر مرکز استان شامل قم و قزوین نیز، فرودگاه فعال مسافربری ندارند. در مجموع سبزوار در عرصه هوانوردی، بالاتر از ۱۰ شهر مرکز استان ایران می باشد؛ اما امکانات فرودگاهی و تعداد پروازها و مقاصد پروازی آن به هیچ وجه در حد و اندازه این شهر و مردمش نیست!
 

در خرداد ۹۹، پروازهای فرودگاه سبزوار، فقط در مسیر تهران و توسط ۲ شرکت هواپیمایی ماهان با هواپیمای BAE و میزان تاخیر ۱۴ درصد و میزان ابطال ۶۱ درصد و شرکت هواپیمایی ایران ایر (هما) با هواپیمای ATR و میزان تاخیر ۶۷ درصد انجام شده است. 

 

عصر سبزوار

 

 

جایگاه ویژه سبزوار در مسیر جاده ابریشم

سبزوار در نقطۀ میانی جادۀ تجاری فرهنگی کهن، موسوم به «راه ابریشم» که ایران را از طریق آسیای مرکزی به چین و شرق دور و از طریق آسیای صغیر (آناتولی) به اروپا پیوند می‌داده، قرار گرفته است. 

 بررسی منابع تاریخی همچون نوشته‌های مورخان، وقایع‌نگاران، سفرنامه‌های متعدد، اسناد دولتی و تجاری، داده‌های تاریخی فراوانی را فراهم می کند که به برجستگی سبزوار از نظر ارتباطی و تجاری گواهی می‌دهند. چنانکه بر مبنای آنها می‌توان چنین استنباط کرد که سبزوار در اواخر دوره قاجار نقش محوری در تجارت شرق و شمال شرقی ایران بر عهده داشته است. 

موقعیت تجاری سبزوار تا دوره‌های متأخر ـ صفویه و قاجاریه ـ همچنان پابرجا بود. ناحیه بیهق از نظر تولید محصولات زراعی و باغی و تولید یک محصول فرهنگی یعنی قلم که مهمترین ابزار اقشار فرهیختۀ جامعه در دوران پیشامدرن بود، بنا بر گواهی تاریخ بیهق زبانزد خاص و عام بود. سبزوار از نظر تجارت اقلامی همچون پنبه، پشم، فرش، و خشکبار تا همین دوره‌های متأخر جایگاه ویژه‌ای داشت. با این حال دستاوردهای موقعیت ارتباطی سبزوار نه تنها رنگ اقتصادی بلکه صبغه‌ای فرهنگی نیز به خود گرفته است.

سبزوار به خاطر موقعیت ارتباطی ویژه خود رویدادها و تکاپوهای متعددی را از سر گذرانده است. عبور مسافرانی که به قصد تجارت و زیارت از این راه عبور می‌‌کردند، دستاوردهای اقتصادی و فرهنگی مهمی برای ناحیه به همراه داشته است. مهاجرت گروه‌های مختلف به ناحیه سبزوار و مهاجرت گروه‌های سبزواری به نواحی دیگر جهان اسلام منجر به توسعه و شکوفایی فرهنگی این ناحیه و خدماتی ارزنده به جهان اسلام شده است. مهاجرت سادات علوی در سده‌های نخستین اسلامی، گسترش مذهب تشیع  امامی را در این ناحیه به همراه داشت. از همان اوایل دورۀ اسلامی دانشمندان بیهقی در زمینه‌های فقه، کلام، تاریخ، کشورداری، شعر و ادب، نساخی، خطاطی، پزشکی، حساب، نجوم، عرفان و فلسفه  و … نام این خطه را در جهان اسلام زنده کردند. به طوری که ممکن نیست در کتاب هایی که با موضوع رجال و بزرگان علم در اسلام نگاشته شده، نامی از بیهق و سبزوار و نواحی پیرامونی آن، ذکر نشده باشد.

از سوی دیگر  کاروانسراها و  اماکن اقامتی ناحیه سبزوار همواره میزبان زائران امام هشتم شیعیان(ع)  بودند.  از کاروانسرای میاندشت تا کاروانسرای زعفرانی، مسافتی در حدود 200کیلومتر زائران و تاجران و سایر مسافران میهمان دیار بیهق بودند. زائران تنها مردم عادی که به عشق امام رضا(ع) از اقصا نقاط جهان اسلام راهی خراسان می‌ شدند نبودند بلکه پادشاهان، امرا و شخصیت‌های معروف به قصد زیارت یا حفظ مرزهای شرق و شمال شرقی از سبزوار عبور کرده اند و یا مدتی مهمان این دیار بوده‌اند.

با این حال این موقعیت ارتباطی گاه پیامدهای زیانبار داشته است؛ هجوم گروه‌های معاند و متخاصم همچون خوارج ، سلجوقیان ، غزان، مغولان، ازبکان و ترکمانان که با کشتار و به اسیری گرفتن مردم همراه بود، یکی از صحنه‌های تکراری، و غم انگیز ناحیۀ بیهق بود. به طوری که بر اثر حملات خوارج، غزان، مغولان و ازبکان چندین بار بر اثر کشتار بی رویه مردان و زنان و کودکان، جمعیت شهر سبزوار کاهش یافت یا خالی از جمعیت شد. حملۀ ترکمن‌ها از اواخر دورۀ صفوی تا اواخر دورۀ قاجار امنیت راه خراسان به تهران را در ناحیۀ سبزوار تهدید می‌ کرد و برای بومیانی که ناچار بودند بیرون از منازل به کار مشغول شوند مایۀ دلواپسی همیشگی بود.

از آنجا که  در حال حاضر هم،  موقعیت ارتباطی و مبادلاتی یکی از مهمترین شاخصه‌های توسعه سبزوار است، پیشنهاد می‌ شود پیش از هر برنامه‌ریزی اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، به این نقطه قوت که ریشه در تاریخ دارد توجه شود و از آن برای  پیشبرد تمامی برنامه‌های توسعه‌ی شهری بهره برداری گردد. از این رو بر  مسئولان واجب است که توسعۀ زیر ساخت‌های ارتباطی از جمله توسعۀ طرح معطل ماندۀ راه آهن را مورد توجه ویژه قرار دهند. امروزه شبکه ریلی یکی از ضروریات مناطقی است که به حمل و نقل دریایی دسترسی ندارند. به نظر می‌‌رسد اگر راه آهن سبزوار به صورت شبکۀ ریلی- نه یک دستک کم اهمیت که مسیر واحدی را پوشش می دهد-تحقق یابد نقش ارتباطی سبزوار در عصر حاضر به روزتر خواهد شد.

ازسوی دیگر بر تمامی مردم ومسئولان است که ضمن  حفظ و مرمت میراث فرهنگی و پاسداشت مفاخرفرهنگی، که به منزلۀ شناسنامۀ شهر هستند به صنعت گردشگری در منطقه نگاه ویژه‌ای داشته باشند. هر اثر تاریخی و فرهنگی به منزلۀ سرمایه ای است که اگر از بین برود دیگر قابل بازگشت نیست.

در پایان این نکته در خور نگرش است که دستاوردها و نتایج عمومی این فرصت مطالعاتی نشان می‌ دهد می‌ توان یک همایش ویژه در حد ملی یا بین المللی با عنوان «جایگاه سبزوار در گذرگاه ابریشم» به همت نهادهای مردمی و مسئولان به منظور شناسایی قابلیت‌های ارتباطی و تجاری سبزوار در گذشته و اکنون برگزار کرد.

 

 

 

معماری ساده آتشکده آذربرزین مهر داورزن (سبزوار) متناسب با طبقه کشاورزان

آتشکده آذربرزین مهر یکی از سه آتشکده و عبادتگاه مهم ایران در دوران ساسانیان که منابع تاریخی آن را در سبزوار و نیشابور ذکر کرده اند و همین ذکر نام دو منطقه باعث شده است امروز بین شهرستان هایی که در گستره غرب خراسان رضوی واقع شده اند، اختلاف نظرهایی بر سر تعلق آذربرزین مهر به هریک از این شهرستان ها سر بگیرد.

هر یک مستندات و شواهدی دارند که سعی می کنند نشان دهند جایگاه جغرافیایی آذربرزین مهر که عبادتگاه ویژه کشاورزان ایران در ناحیه ریوند خراسان بوده است، امروز در کدام یک از شهرستان های سبزوار، نیشابور، داورزن و یا حتی شهرهای دیگری که در این رابطه مدعی هستند، قابل جستجو است؟ هرچند در واقع سالهاست که کار از مرحله جستجو گذشته و آتشکده آذربرزین مهر در محدوده روستاهای ریوند و فشتنق شهرستان داورزن (سبزواربزرگ) به شماره 4035 به ثبت آثار ملی نیز رسیده است. اما برخی کنشگران حوزه میراث فرهنگی غرب خراسان همچنان تلاش هایی برای بررسی امکان وجود آذربرزین مهر در برخی نقاط دیگر از جمله شهرستان نیشابور می کنند.

 

معماری ساده تر آذربرزین مهر داورزن متناسب با طبقه کشاورزان

یکی از شبهاتی که عده ای برای رد کردن مکان آذربرزین مهر در منطقه ریوند داورزن مطرح می کنند، ساده تر بودن ساختمان این آتشکده نسبت به دو آتشکده مهم دیگر دوره ساسانیان به نام های آذرگشنسب در آذربایجان ویژه شاهان و آذرفرنبغ در شیراز ویژه روحانیون زردشتی است و می گویند حالا که چهارطاقی خانه دیو در ریوند داورزن معماری ساده تری نسبت به آن دو آتشکده دیگر دارد، بنابراین بعید است که دوشادوش آن ها یکی از سه آتشکده مهم دوره ساسانیان باشد. اما محمد عبدالله زاده ثانی در یکی از پست های اینستاگرامی خود این شبهه را به این شکل پاسخ داده است:

آتشکده ها تقسیم می شده است به آتش خانه، محله ، شهر و بعضا ملی و فراملی که آذربرزین مهر متعلق به طبقه کشاورزان امپراطوری ساسانیان بوده است و پر واضح است که نسبت به آتشکده پادشاهان و روحانیون زردشتی بلحاظ معماری مانند مردمان طبقه کشاورز که عموماً بلحاظ اقتصادی نسبت به آن دو طبقه ضعیف بوده اند، قطعا آتشکده آن ها هم ضعیف بوده لذا اگر به لحاظ معماری آذربرزین مهر ریوند داورزن ضعیف تر است. ممکن است یکی از دلایلش همین باشد که عرض شد.

عموم محققین و پژوهشگران متفق القول محل آذربرزین مهر را در خراسان می دانند. گروهی تأکید بر ریوند نیشابور دارند، گروهی تأکید بر ریوند داورزن سبزوار بزرگ دارند، گروهی در چشمه سبز یا سوز یا کلسب توس می دانند، گروهی در بردسکن، گروهی در آساک قوچان، گروهی در برزنون و ... هر کدام در چهارچوب ویژه خود یعنی متون، ا دبیات، جغرافیا، تاریخ، باستان شناسی، گروهی در متون دینی چون اوستا، گات ها، یشت ها و ... در این مختصر با ریوکرد باستان شناسی عرایضم را ارائه می دهم.

به سال 1356-1357 گروه بررسی شناسایی باستان شناسی خراسان در تنها جائیکه بر اساس متون تاریخی مثل «ایران در زمان ساسانیان» [اثر] کریستین – سن و ... پس از تحقیق و تفحص آذربرزین مهر را شناسایی کردند ریوند داورزن سبزوار بزرگ بود.

با وجود اینکه حدود 100 سال از اقدامات باستان شناسی مثل ثبت آتشکده بازه هور 1309 ثبت مناره یا میل خسروگرد در سال 1310 توسط ارنست هرتسفلد در خراسان می گذرد، هنوز شواهد معماری دال بر آتشکده آذربرزین مهر در دیگر شهرستان های استان خراسان که مدعی هستند شناسایی نشده است و شواهدی که در پست های قبلی آوردم از عمده دلایل تأکید این حقیر بر وجود آذربرزین مهر در ریوند داورزن سبزوار در شمال غرب استان خراسان رضوی است.

به هرحال در زبان هندی به آتشکده آتشگاه می گویند و اینها به چهارطاقی موسوم هستند و بعضا در متون به نام معبد هم آمده است. چهارطاقی ها یا تک و منفرد هستند یعنی صرفا بحاظ معماری یک چهارطاقی است و فاقد الحاقات دیگر است یا اینکه مرکب هستند مانند آذربرزین مهر در ریوند داورزن که تا قبل از کاوش مشترک ایران و لهستان چهارطاقی تک و منفرد بود و بعد از کاوش فضاهایی چون: تالار طواف، پاتاو، مجمر یا آتشدان، پله های ورودی و ... اثبات شد این مکان آتشکده است و چون متون اشاره به جایگاه و پایگاه آذربرزین مهر در داورزن سبزوار بزرگ دارد، با توجه به شواهد و مواد فرهنگی چهارطاقی ریوند را آذربرزین مهر می دانم مگر خلاف آن با توجه به یافته های باستان شناسی ثابت شود. » 

 

 

 

گزارش عملکرد فرودگاه سبزوار در اردیبهشت 99 / بهتر از چند مرکز استان

جابه جایی 1227 نفر مسافر از طریق پروازهای فرودگاه سبزوار در اردیبهشت 99
 

فرودگاه سبزوار در اردیبهشت ماه سال جاری با انجام 24 سورتی پرواز تعداد 1227 مسافر را به همراه 9169 کیلوگرم بار جابه جا کرده است که نسبت به اردیبهشت ماه سال گذشته با 8 درصد کاهش پرواز و 21 درصد کاهش تعداد مسافر مواجه بوده، اما برعکس در زمینه میزان بار جابه جا شده نسبت به سال گذشته 14 درصد افزایش عملکرد داشته است.

به گزارش مجله اینترنتی اسرارنامه و بنابر آمار مندرج در شماره صد و بیست و ششم ماهنامه آماری عملکرد فرودگاه های کشور، تنها فرودگاه نیمه غربی استان خراسان رضوی در سبزوار به لحاظ عملکرد پروازی از بین 41 فرودگاه کشور که در این ماه فعالیت داشته اند، رتبه بیست و چهارم را از آن خود کرده است و از فرودگاه های مرکز استانی نظیر سنندج، بجنورد، اراک، شهرکرد، همدان، یاسوج و ... عملکرد بهتری داشته است.

این آمار و ارقام نشان می دهد، شرایط خاص ناشی از شیوع ویروس کرونا اگرچه تأثیر منفی زیادی بر سیستم حمل و نقل هوایی کشور و  عملکرد تمام فرودگاه های ایران مانند اکثر کشورهای جهان و نیز مانند همه بخش های دیگر اقتصاد گذاشته است، اما میزان تأثیرگذاری شرایط کرونایی بر همه فرودگاه های کشور به یک اندازه نبوده و فرودگاه های بزرگتر بیشتر از این شرایط تأثیر پذیرفته اند. به طوریکه عملکرد فرودگاه مشهد به عنوان دومین فرودگاه پر تردد کشور، در اردیبهشت 99 نسبت به اردیبهشت 98 حدود 71 درصد کاهش در نشست و برخاست، 78 درصد کاهش در تعداد مسافران جابه جا شده و 84 درصد کاهش بار مواجه بوده است.

گفتنی است در حال حاضر تنها دو فرودگاه مشهد و سبزوار در خراسان رضوی فعالیت دارند که یکی در نیمه شرقی و دیگری در نیمه غربی استان واقع شده اند و در صورت توزیع متوازن امکانات و فرصت ها فرودگاه سبزوار می تواند نیاز حدود 14 شهرستان غرب استان را با جمعیتی بیش از یک میلیون و پانصدهزارنفر را تحت پوشش خدمات خود داشته باشد.